دگرریختی ستبرپوست و نازک پوست در گستره ماه‌نشان، زنجان، شمال باختر ایران

این پژوهش با کمک داده‌های صحرایی دقیق به تهیه یک بُرش ساختاری ترازمند برای گستره ماه‌نشان پرداخته است تا گسترش ساختارهای اصلی آن را مورد کاوش قرار دهد. بررسی‌های ساختاری ما آشکار می‌سازد دو گسله شمال باختری-جنوب خاوری و اصلی ماه‌نشان و انگوران، گسله‌هایی بنیادی هستند که با نفوذ در ژرفای پوسته سبب مقدار قابل ملاحظه‌ای کوتاه‌شدگی در این گستره شده‌اند. از این میان، گسله انگوران با سرچشمه گرفتن در پوسته زیرین تا ژرفای حدود 21 کیلومتری پوسته نفوذ می‌کند و تمام توالی فانروزوییک و حتی بخشی از پی‌سنگ پرکامبرین در پوسته زیرین را دچار راندگی می‌کند. بر پایه پژوهش حاضر که راندگی یادشده نه از یک سطح فراکَنِش کم‌قوام که از یک پهنه بُرش نرم در ژرفا سرچشمه می‌گیرد. نشانه‌های شکل‌گیری و شرایط تشکیل چنین پهنه‌ای در سنگ‌های پرکامبرین موجود در فرادیواره انگوران دیده می‌شود. بر این پایه، سطح فراکَنِش راندگی ماه‌نشان، که در ژرفای کمتری (13 کیلومتری) قرار گرفته است، می‌تواند در پیوند با وجود احتمالی مواد تبخیری هم‌ارز سری هرمز در زیر سازند کهر باشد. دگرریختی همزمان با نهشتگی در سازند قم در فرادیواره راندگی انگوران و شواهد دیگر در نهشته‌های نئوژن گستره نشان می‌دهند که راندگی انگوران از الیگوسن به این سو فعال بوده است. بر پایه بازسازی جابه‌جایی در پهنای گسله انگوران و مقایسه آن با سن آغاز فعالیت این گسله پیشنهاد می‌کند این گسله با نرخ لغزشی در حدود یک میلی‌متر در سال در حال فعالیت بوده است. ویژگی‌های ساختاری گستره ماه‌نشان گویای آن است که در این گستره، علاوه بر زمین‌ساخت نازک‌پوست، کارکرد گسلش ستبرپوست نیز سبب ستبرشدگی قابل ملاحظه پوسته شده است. بر پایه نتیجه این پژوهش، ستبرشدگی قابل ملاحظه پوسته در گستره ماه‌نشان با ویژگی یادشده در پوسته کمربند سنندج-سیرجان سازگار است.